Dieta antyhistaminowa - wskazania oraz lista produktów

Spis treści

Dieta antyhistaminowa (zwana również dietą niskohistaminową) to sposób żywienia polegający na znacznym ograniczeniu (lub całkowitym wyeliminowaniu) produktów spożywczych zawierających histaminę. Dietę antyhistaminową stosuje się głównie w celu łagodzenia objawów nietolerancji histaminy. Z tego artykułu dowiesz się, co to jest histamina i na czym polega dieta antyhistaminowa. Poznasz także listy produktów niezalecanych i dozwolonych w niskohistaminowym jadłospisie. Zapraszamy do lektury!

Co to jest histamina? Rola histaminy w organizmie człowieka

Histamina to hormon tkankowy, który naturalnie występuje w naszym organizmie i pełni w nim kilka ważnych funkcji. Histamina odpowiada między innymi za wydzielanie kwasu solnego w żołądku, perystaltykę jelit oraz rytm snu.

Histamina magazynowana jest w komórkach tucznych organizmu w postaci nieaktywnej. Na jej wydzielanie wpływ mają różne czynniki. Duże ilości histaminy w organizmie mogą powodować niepokojące objawy.

Wśród czynników, które aktywują wydzielanie histaminy, znajdują się między innymi:

bodźce termiczne (niskie i wysokie temperatury, promieniowanie słoneczne),
bodźce chemiczne (leki),
toksyny, wirusy, bakterie i grzyby,
jad owadów,
alkohol,
alergeny pokarmowe.

Histaminę znajdziemy nie tylko w organizmie ludzkim, ale również w żywności.

Histamina powstaje z aminokwasu histydyny w procesie przechowywania i dojrzewania produktów spożywczych. Głównym źródłem histaminy są kiszonki, wędliny i sery dojrzewające, fermentowane produkty mleczne, owoce morza oraz żywność wysoko przetworzona.

Nietolerancja histaminy – przyczyny, objawy

Po spożyciu produktów z histaminą przez osoby zdrowe związek ten bez problemu rozkłada się w jelitach. Dzieje się tak za sprawą enzymu DAO, czyli enzymu diaminooksydazy.

Enzym diaminooksydaza to związek, którego głównym zadaniem jest redukować nadmiar histaminy.

Największe stężenie enzymu DAO występuje w jelicie cienkim oraz komórkach nabłonkowych nerek, okrężnicy i łożyska.

Nietolerancja histaminy (histamine intolerance) diagnozowana jest w przypadku obniżenia aktywności jelitowej enzymu DAO.

Objawy nietolerancji pojawiają się na skutek zwiększonego spożycia histaminy przy jednoczesnej niewydolności (lub braku) enzymu, który ją rozkłada.

Wśród głównych przyczyn nietolerancji histaminy wyróżniamy:

czynniki genetyczne – polimorfizm genetyczny obniżający aktywność DAO,
uszkodzenie komórek jelita w przebiegu zakażeń, nieswoistych chorób zapalnych jelit i enteropatii alergicznej,
przewlekłą chorobę nerek, choroby wątroby (takie jak wirusowe zapalenie wątroby i marskość),
przewlekłą pokrzywkę skórną (mastocytozę skórną),
niedobór substancji służących jako katalizatory diaminooksydazy, czyli cynku, miedzi, witaminy C i witaminy B6.

Co ciekawe, na poziom histaminy w organizmie wpływ mają także niektóre leki. Wzrost stężenia hormonu może pojawiać się również w wyniku wysiłku fizycznego, chorób infekcyjnych i wahań hormonalnych.

Objawy nietolerancji histaminy:

świąd skóry, pokrzywka, wysypka,
czerwone plamy na skórze,
obrzęk tkanek, opuchlizna,
wodnisty katar, odruch kichania,
zaczerwienienie spojówek, łzawienie oczu,
bóle głowy, zawroty głowy,
ciągłe zmęczenie,
nieregularne miesiączki,
uderzenia gorąca,
skurcz oskrzeli, napadowy suchy kaszel,
świszczący oddech, uczucie duszności,
zaburzenia rytmu serca, kołatanie serca,
wzrost ciśnienia tętniczego krwi,
wzmożone wydzielanie soków żołądkowych,
ból brzucha, zaparcia, wzdęcia, zapalenie błony śluzowej żołądka,
problemy z zaśnięciem i utrzymaniem głębokiego snu,
w niektórych przypadkach nawet utrata świadomości.

Jak leczyć nietolerancję histaminy?

Nietolerancję histaminy potwierdza się w badaniach – za pomocą testu na aktywność enzymu DAO z surowicy krwi.

Dodatkowa diagnostyka uwzględnia badania genetyczne oraz testy uzupełniające (badanie poziomu witaminy B6, witaminy C, cynku i miedzi w organizmie).

Najważniejszym elementem leczenia jest odpowiednio zbilansowana dieta eliminacyjna, czyli dieta antyhistaminowa.

Uzupełnieniem diety antyhistaminowej może być również leczenie farmakologiczne (stosowane pod ścisłą kontrolą lekarza).

Dieta antyhistaminowa – wskazania

Dieta antyhistaminowa to dieta lecznicza, którą stosuje się u pacjentów z nietolerancją histaminy.

Aby odpowiednio zbilansować dietę, w jadłospisie należy uwzględnić bezpieczne, zdrowe i wartościowe zamienniki wykluczonych produktów.

Co ważne, każdy organizm na inną tolerancję na histaminę. Dlatego przykładowy jadłospis diety antyhistaminowej warto konsultować indywidualnie. W doborze odpowiednich produktów pomoże doświadczony lekarz i dietetyk kliniczny.

Dieta antyhistaminowa – główne zasady

Dieta antyhistaminowa stosowana jest w celu odciążenia organizmu przy nietolerancji histaminy. Dzięki niej można uniknąć nieprzyjemnych objawów związanych z tym schorzeniem.

Dieta antyhistaminowa polega na znacznym ograniczeniu (lub całkowitym wyeliminowaniu) produktów spożywczych, które zawierają histaminę. Wśród produktów niedozwolonych w diecie antyhistaminowej znajdują się również artykuły spożywcze, które nie mają w składzie histaminy, ale wspomagają jej wydzielanie.

W diecie antyhistaminowej powinny dominować produkty świeże i jak najmniej przetworzone. Podstawą diety antyhistaminowej są owoce i warzywa (z wyjątkiem tych, które należy wykluczyć z uwagi na wysoką zawartość histaminy), nabiał, pełnoziarniste produkty zbożowe oraz białe mięso i ryby z dobrego źródła.

Zdrowe dania należy przygotowywać w oparciu o techniki kulinarne, takie jak: gotowanie w lekko osolonej wodzie i na parze, pieczenie w folii i pergaminie (bez dodatku tłuszczu).

Układając jadłospis, należy wziąć pod uwagę ewentualne inne schorzenia. Nietolerancja histaminy często idzie w parze z nietolerancją laktozy i celiakią.

Innymi dolegliwościami zdrowotnymi, które mogą towarzyszyć nietolerancji, są: zapalenie jelita grubego, choroba Leśniowskiego-Crohna i endometrioza.

Produkty spożywcze dozwolone w diecie antyhistaminowej

Produkty dozwolone:

ryby o białym mięsie (dorsz, miruna, mintaj, okoń, flądra, pstrąg, sandacz, sola);
mięso z dobrego źródła poddane obróbce termicznej, najlepiej kurczak, indyk, wołowina, wieprzowina, szynka gotowana i pieczona;
nabiał: mleko, twaróg, miękki ser, ser mozzarella, ricotta, jaja, masło;
owoce i warzywa (oprócz tych, które znajdują się na liście produktów niedozwolonych);
produkty zbożowe – pieczywo pełnoziarniste, płatki owsiane, kasza gryczana niepalona, makarony, ryże;
zdrowe tłuszcze roślinne – oliwa z oliwek, olej rzepakowy;
siemię lniane, nasiona chia, pestki dyni, migdały;
przyprawy: sól, pieprz, ziele angielskie;
woda mineralna (najlepiej średnio zmineralizowana).

Dieta antyhistaminowa – lista produktów przeciwwskazanych

Z diety antyhistaminowej trzeba wykluczyć:

produkty spożywcze, które zawierają znaczną ilość histaminy,
produkty, które mają zdolność do zwiększania wydzielania histaminy przez organizm,
produkty, które są inhibitorami enzymu DAO (blokują jego prawidłowe działanie).

Na liście produktów przeciwwskazanych znajdują się:

fermentowane produkty mleczne;
wędliny i sery długodojrzewające (parmezan, niebieski ser, gouda, ementaler, camembert);
kefir, maślanki, jogurty;
wysoko przetworzone mięso (konserwy, pasztety, kiełbasy, salami);
żywność wysoko przetworzona zawierająca sztuczne barwniki i konserwanty;
kiszonki (kiszona kapusta, kiszone ogórki itp.);
owoce morza, ryby o ciemnym mięsie (tuńczyk, makrela, sardynka), ryby wędzone, ryby marynowane, sosy rybne;
suszone owoce, czekolada;
awokado, owoce cytrusowe, truskawki;
rośliny strączkowe, w tym soja i przetwory na jej bazie;
grzyby;
niektóre warzywa (szpinak, bakłażan, pomidory, fasola, jarmuż, szparagi) oraz niektóre produkty na ich bazie (takie jak przecier pomidorowy);
orzechy (przede wszystkim orzeszki ziemne, włoskie, nerkowca), nasiona słonecznika;
niektóre przyprawy (głównie chili, goździki, anyż, cynamon, gałka muszkatołowa, ocet, curry, sos sojowy);
alkohol – przede wszystkim czerwone wino, piwo, cydr i szampan;
inne napoje – takie jak zielona herbata, napoje energetyczne.

Oprócz tego należy unikać dodatków do żywności, takich jak:

benzoesany,
amarant,
błękit patentowy,
erytrozyna,
glutaminiany,
indygokarmin,
kwas sorbinowy,
siarczyny,
żółcień cholinowa,
tartrazyna.

Dieta antyhistaminowa – o tym warto pamiętać

Dieta antyhistaminowa należy do diet leczniczych. Jej głównym zadaniem jest łagodzenie objawów powstających przez nieprawidłowe działanie enzymu DAO.

Dieta antyhistaminowa, jak każda dieta eliminacyjna, powinna uwzględniać zdrowe, bezpieczne i wartościowe zamienniki.

Jednocześnie należy pamiętać, aby indywidualnie zbilansować jadłospis zarówno pod względem kaloryczności, jak i wszystkich niezbędnych składników odżywczych.

W ułożeniu zdrowego jadłospisu pomoże doświadczony dietetyk. Specjalista pokaże, jak wygląda przykładowa dieta antyhistaminowa i dopasuje jej kaloryczność do Twojego indywidualnego zapotrzebowania energetycznego. Dobierze także proste i szybkie przepisy. Dieta antyhistaminowa może być smaczna, zdrowa i pożywna, wystarczy tylko odpowiednio ułożyć jadłospis.

Warto pamiętać, że na zdrowy tryb życia składa się nie tylko właściwie ułożona dieta, ale również odpowiednia dawka ruchu i rezygnacja z używek.

Z dużą ostrożnością należy podchodzić do suplementów diety. Na rynku znajdziesz obecnie wiele suplementów, które mają wspierać rozkład histaminy w przewodzie pokarmowym. Zanim sięgniesz po preparat, zawsze uważnie przeczytaj jego skład. Jeśli masz wątpliwości – skonsultuj się z lekarzem i/lub dietetykiem.

Pamiętaj, że żadne suplementy diety nie zastąpią Ci zdrowej żywności.

Zachęcamy również do zapoznania się z ofertą cateringu dietetycznego Maczfit. W naszej ofercie znajdziesz różne zestawy posiłków. Z pewnością znajdziesz coś dla siebie.

Masz pytania odnośnie do naszej oferty? Skorzystaj z bezpłatnych konsultacji z dietetykami Maczfit.

Agata Sobczak

Absolwentka żywienia człowieka i oceny żywności na SGGW w Warszawie. Szczególnie interesuje się dietoterapią przy zaburzeniach metabolicznych (insulinooporność i cukrzyca) i hormonalnych (choroby tarczycy). Chętnie poszerza swoją wiedzę na szkoleniach, kursach i warsztatach. W Maczfit odpowiada za posiłki #less carbs z diety z wyborem dań oraz diety Diabetic i Hypo Hashimoto. Zamiłowanie do dietetyki odkryła studiując na kierunku gastronomia i hotelarstwo. W wolnych chwilach uwielbia gotować. W kuchni często eksperymentuje zmieniając popularne potrawy w ich zdrowsze wersje.

Zobacz kolejny artykuł