Coraz chłodniejsze dni, porywisty wiatr, deszcze a niedługo śnieg i mróz – aura jesienno-zimowa nie rozpieszcza. W tym okresie oprócz zmiany garderoby na cieplejszą, spożywania pożywniejszych potraw i gorących napojów warto do przygotowywania dań zastosować odpowiednie zioła i przyprawy. W naturalny sposób pomogą one utrzymać prawidłową temperaturę ciała, dobre samopoczucie,  a także będą pomocne w zredukowaniu zbędnych kilogramów. Jakie przyprawy powinny znaleźć się w naszym jadłospisie jesienią i zimą?

Imbir

Charakteryzuje się silnym aromatycznym zapachem, palącym i korzennym smakiem. Wykorzystywany jest w ziołolecznictwie i medycynie konwencjonalnej. Imbir jako przyprawa pobudza krążenie krwi, rozgrzewa i poprawia trawienie. Dodatkowo posiada właściwości przeciwzapalne, przeciwwirusowe i przeciwbakteryjne, które pomogą Ci uporać się z przeziębieniem. Imbir znany jest z łagodzenia nudności i mdłości podczas ciąży. U osób z podwyższonym cholesterolem pomoże w uregulowaniu i obniżeniu jego poziomu.

Świeży imbir doskonale sprawdzi się w marynatach, chutney czy paście curry, a także zimowej herbacie i grzanym winie.  Imbir w postaci suszonej dodawaj do ciast, ciastek, budyniów, dżemów i konfitur.

Cynamon

Cynamon pozyskiwany jest z kory cynamonowca. Charakteryzuje się przyjemnym słodkim zapachem i specyficznym korzennym smakiem. Tanina, która wchodzi w skład cynamonu działa tonizująco na nasze błony śluzowe i dzięki temu naturalnie podwyższa temperaturę ciała. Cynamon jest znany z właściwości przeciwzapalnych, przeciwutleniających i przeciwgrzybiczych. Wyniki badań potwierdzają, że pomaga w obniżeniu poziomu cukru oraz cholesterolu we krwi.

Chcesz być bardziej odporny na przeziębienia? Dodawaj cynamon do kawy i herbaty, ciast, deserów i przetworów owocowych. Wykorzystaj sezonowość – ta przyprawa idealnie komponuje się z gruszkami i jabłkami, których jesienią mamy pod dostatek!

Kurkuma

Kurkuma oprócz właściwości barwiących jest zaliczana do jednych z najlepszych ocieplających przypraw, a to ze względu na obecność w niej higroskopijnej taniny pochłaniającej nadmiar wody w organizmie. W kurkumie występuje również inna substancja aktywna – kurkumina o właściwościach antyoksydacyjnych, przeciwzapalnych, przeciwwirusowych, antybakteryjnych, przeciwgrzybiczych i przeciwnowotworowych.

Jeśli lubisz wykorzystywać w kuchni curry – kurkuma również przypadnie Ci do gustu. Sprawdzi się jako dodatek do napojów, ryżu, kasz, makaronu i warzyw.

Kardamon

Kardamon to aromatyczne, pikantne, lekko słodkie, zielone ziarenka o właściwościach rozgrzewających, wpływających na tempo metabolizmu i spalanie tkanki tłuszczowej. Stymuluje nasz układ trawienny i łagodzi dolegliwości jelitowe, takie jak wzdęcia. Przeziębiłeś się i męczy Cię kaszel? Kardamon znany jest z właściwości wykrztuśnych.

Sprawdzi się jako dodatek do dań słodkich – ciastek, ciast, lodów, deserów, kawy, herbaty. Będzie się świetnie komponował także z mięsem (również rybami). Co ciekawe, w krajach gdzie jest łatwo dostępny, kardamon żuje się jak orzechy!

Chili

Ta przyprawa wykazuje zarówno właściwości ocieplające jak i ochładzające. Podczas jedzenia chilli odczuwalne jest ciepło, które przyjemnie rozgrzeje Cię zimą a latem spowoduje zwiększenie wydzielania potu, co ochłodzi Twój organizm. Badania wskazują, że chili posiada właściwości chroniące przed infekcjami i zdolność do usuwania wolnych rodników. Spożywanie potraw zawierających tę przyprawę może hamować apetyt na słodycze i tłuste potrawy – na które częściej mamy ochotę podczas pochmurnych, chłodnych dni.

Wykorzystuj chilli w każdej porze roku do potraw curry, sosów, marynat, chutney i past. Ta przyprawa to także świetny dodatek do ciemnej czekolady.

Gorczyca

Doskonale znany składnik musztard o aromatycznym smaku i zapachu. Poprawia trawienie – poprzez wydzielanie soku żołądkowego, łagodzi wzdęcia, zaparcia.

Występuje w trzech odmianach, które charakteryzują się różnym stopniem ostrości: gorczyca biała, gorczyca czarna i sarepska. Jeśli chcesz efektywnie spalać kilokalorie, wprowadź gorczycę do swojego jadłospisu – badania wykazują, że pozwala na zwiększenie metabolizmu i szybsze spalanie kalorii.

Gorczycę dodawaj do mięsa i owoców morza, marynat, kapusty, curry i past; możesz także wykorzystać ją już w postaci gotowej musztardy wysokiej jakości.

 

Zadbaj aby w Twojej kuchni nie zabrakło wymienionych przypraw. Pomogą Ci zachować zdrowie, uporać się z przeziębieniem i być może spowodują, że okres jesienno-zimowy okaże się dobrym czasem na odchudzanie.

Wraz z końcem ciepłych dni mija już czas świeżej rzodkiewki czy botwinki oraz słodkich malin i truskawek, które można zerwać prosto z ogródka. Jednak zakończenie lata nie powinno oznaczać w naszej diecie braku warzyw i owoców. Na straganach nie znajdziemy już wszystkich produktów, które dostępne są wiosną i latem, ale dostawcy oferują wiele innych równie smacznych surowców. W okresie jesiennym również powinniśmy wybierać warzywa sezonowe, które bogate są w witaminy i składniki odżywcze.

Dynia

Nazywana jest ,,królową jesieni’’. Ceniona jest ze względu na bogactwo beta-karotenu, witamin z grupy B, witaminy C, a także potasu, magnezu, fosforu. Wykazuje działanie regulujące pracę jelit i pobudzające procesy trawienne, a także obniża poziom cholesterolu we krwi. Jest niskokaloryczna i stwarza wiele możliwości komponowania różnorodnych dań.  Można ją wykorzystać do zup, sosów, ciast, puree, tart, konfitur a nawet jako dodatek do sałatek. Mówiąc o dyni nie możemy zapominać o jej pestkach. Są źródłem witaminy E, fosforu, cynku oraz niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych.

Buraki

To kolejne warzywo, o którym nie możemy zapominać komponując swój jesienny jadłospis.  Buraki są źródłem kwasu foliowego, witaminy C, magnezu i przeciwutleniaczy. Wzmacniają układ krwionośny, wspomagają przemianę materii i usuwanie wolnych rodników. Wspomagają układ odpornościowy a także regulują poziom cholesterolu we krwi. Surowe buraki mają niski IG, natomiast po ugotowaniu wzrasta on do 65, dlatego nie są one zalecane po obróbce termicznej osobom chorującym na cukrzycę. Buraki, podobnie jak dynie, można wykorzystać do wielu dań. Wyjątkowo smakują  buraczane zupy kremy, soki, tarty, wypieki: ciasta, muffinki. Buraki wykorzystywane do sałatek z dodatkiem sera koziego sprawdzają się rewelacyjnie.

Marchew

To jedno z najpopularniejszych warzyw korzeniowych. Jest bogata w witaminy i składniki mineralne a wśród nich w beta-karoten, który chroni nas przed wpływem wolnych rodników, opóźnia procesy starzenia organizmu, zapewnia prawidłowe funkcjonowanie narządu wzroku. Surowa marchew, podobnie jak burak, ma niski indeks glikemiczny (IG=30), natomiast indeks ugotowanej może wzrosnąć nawet do 90. Osobą chorującym na cukrzycę zalecamy więc wybieranie surowej marchewki. Można jeść ją na surowo, jako słupki do chrupania, dodatek do sałatek oraz w postaci soku. Po obróbce świetnie sprawdza się w zupach, puree, dodatkach do obiadu, a także przy wypiekach na słodko np. ciastach marchewkowych.

Topinambur

Jest jednym z zapomnianych warzyw, które na nowo zyskuje popularność. Charakteryzuje się lekko orzechowym posmakiem. Zawiera duże ilości potasu, fosforu, żelaza, witaminy B1 oraz inuliny. Jest pomocny w utrzymania właściwej mikroflory jelit, w profilaktyce cukrzycy, nowotworów, chorób serca. Można wykorzystać go na surowo jako dodatek do sałatek, surówek, zrobić z niego puree czy zupę. Możliwości jest na prawdę dużo.

 

Warto więc wzbogacić swój codzienny jesienny jadłospis w sezonowe warzywa, przyrządzając z nich aromatyczne zupy z dodatkiem rozgrzewających przypraw oraz wykorzystywać do słodkich dietetycznych wypieków. Dzięki ich dodatkowi możemy mieć pewność, ze nasza dieta będzie urozmaicona i bogata w cenne witaminy i składniki mineralne.

Według Piramidy Zdrowego Żywienia i Aktywności Fizycznej opracowanej przez Instytut Żywności i Żywienia, osoby dorosłe codziennie powinny spożywać dwie duże szklanki mleka, które zastąpić można jogurtem, kefirem bądź też częściowo serem. Produkty mleczne są świetnym źródłem m.in. białka, wapnia a także witamin z grupy B. Jaki jest ich podział i czym się charakteryzują?

Mleko jest płynem znanym i spożywanym przez ludzi od tysięcy lat. Zawiera 250 różnych składników i w  większości składa się z wody. Najważniejszym białkiem mleka jest kazeina, charakteryzująca się wysoką wartością biologiczną. W tłuszczu mlecznym występuje ok. 400 różnych kwasów tłuszczowych, zarówno nasyconych i nienasyconych. Najważniejszym węglowodanem mleka jest laktoza, zwana również cukrem mlecznym.

Jeśli chodzi o mleko, wyróżnić możemy:

• Mleko pasteryzowane – poddawane jest procesowi pasteryzacji, która polega na podgrzewaniu w temperaturze nieprzekraczającej 100 °C. Jego przydatność do spożycia wynosi kilka dni, musi być przechowywane w warunkach chłodniczych.
•  Mleko UHT – poddawane błyskawicznym, trwającym 2-10 sekund podgrzaniu do temperatury ponad 100 °C. Jego przydatność do spożycia wynosi kilka miesięcy i nie musi być przechowywane w warunkach chłodniczych.
• Mleko ESL – poddawane jest mikrofiltracji, dzięki któremu zachowuje w znacznej mierze wartości odżywcze świeżego mleka. Ma kilkutygodniową przydatność do spożycia.

Napoje mleczne fermentowane – jakie to?

Mleczne napoje fermentowane uzyskiwane są z mleka poddanego fermentacji przez specyficzne mikroorganizmy. W Polsce spotkać znaleźć możemy m.in.: jogurt, kefir, maślankę, mleko acidofilne.

Jogurt

W jogurcie występują symbiotyczne kultury Streptococcus thermophilus i Lactobacillus delbrueckii ssp. Bulgaricus. Wyrażenie ,,jogurt’’ jest zastrzeżone dla produktu, który zawiera nie mniej niż 10 mln komórek/1 ml żywych kultur bakterii jogurtowych. Proces fermentacji trwa 4-5 godzin w temperaturze 40-50 °C  i w trakcie niego zachodzą zmiany we właściwościach mleka, m.in. następuje częściowy rozkład laktozy do glukozy i galaktozy, wzrasta strawność białek a także przyswajalność wapnia, żelaza oraz fosforu. Jogurt zawiera również ok. 20% więcej witaminy B niż mleko, w tym pięciokrotnie więcej kwasu foliowego.

Kefir

Kefir powstaje w efekcie fermentacji mlekowo-alkoholowej, przeprowadzanej przez mikroorganizmy występujące pod postacią ,,grzybków’’ kefirowych. Zakwaszenie jest procesem trwającym 24-36 godzin w temperaturze 18-20 st. C. W wyniku fermentacji powstają produkty nadające kefirowi charakterystyczny smak, m.in. kwas mlekowy, alkohol etylowy, dwutlenek węgla czy aldehydy.

Maślanka

Maślanka  jest produktem ubocznym przy produkcji masła o śmietankowo-orzechowym smaku.  W jej skład wchodzą m.in. kwas mlekowy i lecytyna – ten sam związek jest też elementem mózgu i tkanki nerwowej. Zawiera niewielkie ilości tłuszczu (zwykle 1,5% tłuszczu).

Mleko acidofilne

Mleko acidofilne charakteryzuje się łagodnie kwaśnym smakiem. Jego fermentacja spowodowana jest kulturami bakterii Lactobacillus acidophilus. Bakteria ta posiada zdolność do przekształcania laktozy w kwas mlekowy. Poza L. acidophilus do tego mleka dodawane są również bifidobakterie, które są jednymi z głównych bakterii zasiedlających układ pokarmowy człowieka.

Pamiętajmy więc aby w naszej codziennej diecie nie zabrakło nie tylko mleka, ale również fermentowanych produktów mlecznych, których właściwości są niewątpliwie korzystne dla naszego organizmu. Przeglądając je na sklepowych półkach zwracajmy również uwagę na ich skład – wybierajmy raczej te naturalne zamiast smakowych, ponieważ często zawierają one dodatkowe cukry. Zdecydowanie lepiej jest zrobić owocowy jogurt czy kefir w domu – blendując go z ulubionymi dodatkami.