Spis treści
Do powszechnie występujących nietolerancji pokarmowych zaliczamy nietolerancję laktozy i glutenu. Coraz więcej osób zmaga się również z nietolerancją histaminy – związku występującego między innymi w produktach fermentowanych i owocach morza. Z tego artykułu dowiesz się, czym jest histamina i jakie są objawy jej nietolerancji. Sprawdzisz również listę artykułów spożywczych, których należy unikać w diecie antyhistaminowej.
Histamina to związek chemiczny (amina biogenna), który naturalnie występuje w naszym organizmie.
Histamina jest hormonem, znajdującym się we wszystkich komórkach tucznych, czyli komórkach tkanki łącznej i błon śluzowych.
Histamina pełni w organizmie ważne funkcje, przede wszystkim odpowiada za przebieg reakcji alergicznych i zapalnych. Jednak jej nadmiar może być przyczyną poważnych dolegliwości.
Co ważne, histamina skumulowana jest w komórkach tucznych w postaci nieaktywnej. Do jej uwolnienia dochodzi pod wpływem różnych czynników.
Drugim źródłem histaminy, obok naturalnej produkcji wewnętrznej, jest pożywienie.
Histamina powstaje z aminokwasu L-histydyny w procesie przechowywania i dojrzewania produktów spożywczych. Po spożyciu takich produktów przez osoby zdrowe histamina bez problemu rozkłada się w jelitach. Dzieje się tak za sprawą enzymu DAO, czyli enzymu diaminooksydazy.
Enzym diaminooksydaza to związek, którego głównym zadaniem jest redukować nadmiar histaminy. Największe stężenie enzymu DAO występuje w jelicie cienkim oraz komórkach nabłonkowych nerek, okrężnicy i łożyska.
Zanim poznamy główne przyczyny i objawy nietolerancji histaminy, warto wziąć pod lupę zagadnienie „alergia a nietolerancja pokarmowa„.
Alergia pokarmowa to nieprawidłowa odpowiedź układu odpornościowego na znajdujący się w żywności alergen (na przykład histaminę).
Z kolei nietolerancja pokarmowa związana jest z obniżoną aktywnością lub całkowitym brakiem enzymu, uczestniczącego w metabolizmie danego związku.
Objawy alergii są bardzo podobne do objawów nietolerancji. Dlatego tak istotne są szybka konsultacja lekarska, sprawna diagnostyka i natychmiastowe wdrożenie leczenia.
Nadmierne spożycie produktów z histaminą może powodować objawy alergiczne nawet u zdrowych osób. Najczęściej objawy ujawniają się krótko po zjedzeniu produktu z histaminą.
Spożywając znaczną ilość histaminy, możemy czuć w jamie ustnej pieprzny, metaliczny i gorzki posmak.
W skrajnych przypadkach alergen może prowadzić do wstrząsu anafilaktycznego, czyli stanu, który poważnie zagraża zdrowiu i życiu.
Nietolerancja histaminy spowodowana jest upośledzeniem funkcji enzymu DAO. W procesie tym nie bierze udziału nasz układ odpornościowy (tak jak ma to miejsce przy alergii pokarmowej).
Nietolerancja histaminy diagnozowana jest w przypadku obniżenia aktywności jelitowej enzymu DAO. Gdy enzym nie jest w stanie prawidłowo rozłożyć produktów, które zawierają znaczną ilość histaminy, pojawiają się nieprzyjemne objawy nietolerancji histaminy.
Aktywność DAO jest zmienna fizjologicznie, a wpływ na nią mają różne czynniki (choroby, ciąża itp.).
Istotna jest również sama endogenna produkcja histaminy w organizmie, do której dochodzi w wyniku alergii, krwawienia z przewodu pokarmowego oraz znacznego spożycia histaminy z żywnością i alkoholem.
Do wystąpienia objawów nietolerancji histaminy dochodzi po spożyciu produktów z histaminą, a także po wypiciu alkoholu (nietolerancja histaminy znacznie obniża tolerancję na alkohol).
Objawy mogą występować wybiórczo i z różnym nasileniem.
Jeśli występują u Ciebie typowe objawy, mogące mieć związek z alergią lub nietolerancją pokarmową, niezwłocznie udaj się do lekarza.
Pierwszy etap diagnostyki to wywiad lekarski związany ze spożywanymi posiłkami. Lekarz pyta o rodzaj spożywanych pokarmów i alkoholu, czas spożycia posiłku, częstotliwość występowania objawów oraz przyjmowane leki (również leki przeciwhistaminowe).
W diagnostyce nietolerancji wykonuje się ocenę aktywności diaminooksydazy. To badanie krwi, które określa, czy enzym pracuje prawidłowo. Inny sposób to ocena aktywności DAO w jelitach.
Kolejnymi badaniami diagnostycznymi są: doustna podwójnie ślepa próba prowokacji histaminą z pomiarem stężenia we krwi oraz ocena wymiarów bąbla po 50 minutach od śródskórnego wstrzyknięcia 1% roztworu wodnego chlorowodoru histaminy.
Nietolerancja histaminy może być zdiagnozowana także na podstawie badań genetycznych. Badanie genetyczne odbywa się w kierunku określonych polimorfizmów w genie DAO.
Niektórzy lekarze rozpoczynają proces diagnostyczny od wykluczenia zaburzeń zdrowotnych o podobnym przebiegu, takich jak: alergie pokarmowe, celiakia, nietolerancja laktozy, zespół rakowiaka, guz chromochłonny, anafilaksja i mastocytoza.
W rozpoznaniu mastocytozy i anafilaksji pomagają badania moczu i osocza (oznaczenie stężenia HNMT).
Do badań uzupełniających należą: badania stężenia witaminy B6, miedzi i cynku w surowicy oraz badanie dysbiozy i diagnostyka SIBO.
Niska aktywność DAO najczęściej jest leczona na dwa sposoby.
Pierwszy z nich polega na zastosowaniu leków przeciwhistaminowych. Leki antyhistaminowe zawierają substancje, które hamują działanie histaminy w organizmie.
Drugim, niezmiernie ważnym filarem leczenia nietolerancji histaminy, jest odpowiednio zbilansowana dieta eliminacyjna, czyli dieta antyhistaminowa.
Przy nietolerancji histaminy zaleca się stosowanie właściwie zbilansowanej diety eliminacyjnej.
Jadłospis powinien bazować na świeżych, jak najmniej przetworzonych produktach.
Należy unikać lub całkowicie wyeliminować produkty, które charakteryzuje wysoka zawartość histaminy, są inhibitorami DAO bądź mają zdolności zwiększenia wydzielania histaminy w organizmie.
Co ciekawe, każdy organizm ma inny próg tolerancji histaminy. Dlatego dieta antyhistaminowa powinna być ustalana indywidualnie i pod kontrolą lekarza oraz dietetyka.
Wysokie stężenie histaminy występuje także w owocach suszonych, awokado oraz niektórych warzywach (bakłażan, szpinak).
Niektóre produkty nie zawierają histaminy, ale ich spożycie wpływa na zwiększone wydzielanie histaminy w organizmie. Należą do nich głównie owoce cytrusowe, pomidory, fasola, kiełki pszenicy i orzechy.
Osoby zmagające się nietolerancją histaminy powinny unikać także alkoholu, przede wszystkim czerwonego wina, piwa, cydru i szampana.
Wiesz już, czym jest nietolerancja histaminy. Objawy tej przypadłości mogą być bardzo podobne do alergii i innych schorzeń.
Pamiętaj, aby wszystkie niepokojące symptomy konsultować z lekarzem.
W ułożeniu odpowiednio zbilansowanej diety eliminacyjnej pomoże doświadczony dietetyk.