Spis treści
Zgodnie z klasyfikacją Światowej Organizacji Zdrowia wyróżniamy cztery główne typy cukrzycy. Najczęściej występujące to cukrzyca typu 1 i cukrzyca typu 2. Przyczyny cukrzycy nie są jednolite. Z tego artykułu dowiesz się, jakie objawy daje podwyższony poziom cukru we krwi. Poznasz także przyczyny cukrzycy każdego typu.
Cukrzyca jest zespołem różnych chorób metabolicznych, które cechują się hiperglikemią (przecukrzeniem). Synonim cukrzycy – hiperglikemia – to wskaźnik, który umożliwia diagnozę cukrzycy. O hiperglikemii przy cukrzycy mówimy, gdy poziom cukru (glukozy) we krwi jest wyższy niż 160–180 mg/dl. Główne objawy hiperglikemii to: częste oddawanie moczu, kwaśny zapach z ust, wzmożone pragnienie, senność i osłabienie. Nieleczona cukrzyca może prowadzić do uszkodzenia małych naczyń tętniczych, nerwów oraz różnych narządów.
Insulina to hormon wytwarzany przez trzustkę, który odpowiada za prawidłowe stężenie glukozy.
Przeciwieństwem hiperglikemii jest hipoglikemia, czyli niebezpieczne niedocukrzenie. Hipoglikemia definiowana jest jako wartość glukozy poniżej 70 mg/dl.
Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) wyróżniła cztery typu cukrzycy. Należą do nich:
W kolejnych akapitach poznamy objawy i przyczyny cukrzycy każdego z wyżej wymienionych typów.
Cukrzyca typu 1 (cukrzyca insulinozależna, dawniej: cukrzyca młodzieńcza) jest chorobą autoimmunologiczną. Organizm chorego wytwarza przeciwciała, które niszczą komórki trzustki odpowiedzialne za wytwarzanie insuliny. W efekcie przewlekłego niedoboru insuliny, organizm musi zmagać się z podwyższonym poziomem glukozy we krwi.
Cukrzyca typu 1 występuje głównie u dzieci i młodych osób. Specyficznym rodzajem cukrzycy typu 1 jest cukrzyca LADA (z angielskiego – Latent Autoimmune Diabetes in Adults). LADA to późno ujawniająca się cukrzyca o podłożu autoimmunologicznym u osób dorosłych.
Dokładne przyczyny cukrzycy typu 1 wciąż są przedmiotem badań. Najczęściej wymienia się jednak: uwarunkowania genetyczne, nadmierną ekspozycję na wirusy i czynniki środowiskowe.
W przypadku bezwzględnego niedoboru insuliny konieczne jest jej wstrzykiwanie kilka razy dziennie.
Cukrzyca typu 2 (cukrzyca nieinsulinozależna) występuje z powodu zaburzeń metabolicznych. W cukrzycy typu 2 organizm wytwarza insulinę, ale staje się odporny na jej działanie. Pierwszą fazą choroby jest insulinooporność, czyli stan, w którym organizm wytwarza duże ilości insuliny i ma obniżoną wrażliwość na jej działanie. Osoby zmagające się z insulinoopornością mają problem, aby utrzymać prawidłowy poziomu cukru we krwi. Może to skutkować przewlekłą hiperglikemią oraz prowadzić do rozwoju stanu przedcukrzycowego i cukrzycy typu 2.
Cukrzycę typu 2 najczęściej diagnozuje się u osób dorosłych. Specyficznym rodzajem cukrzycy typu 2 jest cukrzyca MODY (z angielskiego – Maturity Onset Diabetes of the Young). To bardzo rzadka odmiana choroby, która powstaje w wyniku mutacji genu odpowiedzialnego za wydzielanie insuliny.
Wśród przyczyn rozwoju cukrzycy typu 2 znajdują się czynniki środowiskowe, takie jak: nadwaga i otyłość, niezdrowy tryb życia, źle zbilansowana dieta, niski poziom aktywności fizycznej i stosowanie używek.
W leczeniu cukrzycy tego typu najważniejszą rolę odgrywa zmiana stylu życia na zdrowszy, w tym: odpowiednia, zdrowa dieta cukrzycowa, redukcja masy ciała, zwiększona aktywność fizyczna i ograniczenie używek. W zaawansowanym stadium choroby konieczne jest przyjmowanie insuliny.
Cukrzyca ciężarnych związana jest z hormonami podtrzymującymi ciążę i najczęściej mija po porodzie. W cukrzycy ciążowej kobiety muszą zmagać się z uciążliwymi objawami, takimi jak: wielomocz, ciągłe uczucie zmęczenia i senności, częste napady głodu, zaburzenia widzenia i nawracające problemy skórne.
U kobiet ciężarnych leczenie cukrzycy polega na zmianach w jadłospisie. W bardzo rzadkich przypadkach wprowadza się leczenie insuliną. Przyjmowanie doustnych leków przeciwcukrzycowych jest niewskazane.
Specyficznym rodzajem choroby jest cukrzyca typu 3 (cukrzyca wtórna/polekowa). Przyczyną tego typu cukrzycy są powikłania, wynikające z innych schorzeń (głównie chorób trzustki, wątroby czy gruczołów wydzielania wewnętrznego). Ryzyko zachorowania na cukrzycę typu 3 wzrasta też wraz z przyjmowaniem niektórych leków doustnych.
Objawy cukrzycy typu 3 są zbliżone do dolegliwości, jakie występują przy innych typach tej choroby. Jak leczyć cukrzycę wtórną? Wszystko zależy od przyczyny, która ją wywołała.
Jak zdiagnozować cukrzycę? Podstawowym badaniem jest pomiar poziomu cukru we krwi. Wskazaniem do badania są objawy cukrzycy. Co więcej, badaniom poziomu cukru należy poddawać się rutynowo. Jest to szczególnie istotne u osób zmagających się z problemem nadwagi i otyłości, a także u kobiet ciężarnych i pacjentów, którzy są obciążeni chorobą genetycznie.
Badanie hemoglobiny glikowanej pozwala określić średni poziom cukru we krwi przez ostatnie 2/3 miesiące. Odsetek hemoglobiny glikowanej poniżej 7% świadczy o odpowiednim wyrównaniu poziomu glukozy.
Szybka diagnoza to punkt wyjścia, aby rozpocząć właściwe leczenie cukrzycy. Nieleczona choroba powoduje liczne powikłania cukrzycowe, prowadząc w skrajnych przypadkach do utraty przytomności i śpiączki cukrzycowej.
Osoby zmagające się z insulinoopornością i cukrzycą powinny zaopatrzyć się w glukometr. Glukometr to proste w obsłudze urządzenie, umożliwiające oznaczenie stężenia glukozy we krwi bez wychodzenia z domu. Urządzenie pomaga w utrzymywaniu prawidłowego poziomu cukru nie tylko pacjentom już zdiagnozowanym, ale również osobom z podwyższonym ryzykiem cukrzycy.
Leczenie cukrzycy w dużej mierze zależy od typu choroby. W niektórych przypadkach stosuje się leki przeciwcukrzycowe. Pacjenci, u których produkcja insuliny jest zaburzona, muszą wstrzykiwać ją dożylnie.
Ważną częścią zarówno leczenia, jak i profilaktyki cukrzycy jest zmiana trybu życia na zdrowszy. Dieta cukrzycowa polecana jest wszystkim pacjentom z cukrzycą.
Utrzymywanie prawidłowego poziomu cukru zależy głównie od tego, co jemy i pijemy. Po zjedzeniu posiłku z węglowodanami, stężenie glukozy wzrasta. Co jeść na diecie cukrzycowej, a czego unikać? Jakie są podstawowe zasady diety cukrzycowej?
U osób w zaawansowanym stadium cukrzycy spożywanie wyżej wymienionych artykułów może powodować gwałtowny wzrost poziomu glukozy, co prowadzi do powikłań.
Dieta cukrzycowa w ofercie Maczfit dostępna jest wśród gotowych diet. W diecie DIABETIC bazujemy na produktach o niskim i średnim indeksie glikemicznym. Zachęcamy do zapoznania się ze szczegółami oferty.