Czy oscypki są zdrowe? Odpowiedź może Cię zaskoczyć

Wielu osobom kojarzy się z górami, świeżym powietrzem i wyjątkowym smakiem. Ten słynny regionalny ser owczy od lat gości na polskich stołach. Ale czy oscypki są zdrowe i jak wpływają na organizm? Odpowiedź nie jest oczywista, a fakty mogą zaskoczyć.

Sprawdzamy, czy oscypek jest zdrowy

Oscypek, spożywany z umiarem, może stanowić wartościowy element zróżnicowanej diety. Jest to produkt bogaty w pełnowartościowe białko, niezbędne do budowy i regeneracji tkanek organizmu, a także w tłuszcze, stanowiące skoncentrowane źródło energii. Zawiera również znaczące ilości wapnia, kluczowego dla zdrowia kości i zębów. Jednak jego profil zdrowotny nie jest jednoznaczny. Jednak duże znaczenie ma wysoka zawartość soli, będąca wynikiem procesu solenia w solance, oraz obecność nasyconych kwasów tłuszczowych. Dlatego odpowiedź na pytanie o jego walory zdrowotne wymaga głębszej analizy składu i technologii produkcji.

Właściwości odżywcze oscypka – co warto wiedzieć?

Zastanawiając się nad tym, czy oscypki są zdrowe, warto przyjrzeć się ich składowi. Jako ser podpuszczkowy, produkowany głównie z mleka owczego, charakteryzuje się wysoką koncentracją składników odżywczych:

• białko zawarte w oscypku jest łatwo przyswajalne i dostarcza kompletu aminokwasów egzogennych, których organizm nie potrafi samodzielnie syntetyzować;
• tłuszcz mleczny, obecny w serze w dużej ilości, jest nośnikiem witamin rozpuszczalnych w tłuszczach i dostarcza energii – jednocześnie należy pamiętać, że są to w dużej mierze nasycone kwasy tłuszczowe, których nadmiar w diecie nie jest wskazany;
• poza makroskładnikami oscypek dostarcza również cennych witamin i minerałów. 

Jest przede wszystkim doskonałym źródłem wapnia – pierwiastka fundamentalnego dla utrzymania prawidłowej gęstości mineralnej kości, funkcjonowania układu nerwowego i procesów krzepnięcia krwi. Obok wapnia w serze tym znajdziemy także fosfor, który współdziała z wapniem w procesach mineralizacji kośćca. Oscypek zawiera witaminy rozpuszczalne w tłuszczach: witaminę A, wspierającą wzrok i odporność, witaminę D, kluczową dla gospodarki wapniowo-fosforanowej, a także witaminy E i K, pełniące funkcje antyoksydacyjne i regulacyjne.

Zawartość soli w oscypkach

Tradycyjny proces produkcji tego sera obejmuje kąpiel w stężonym roztworze soli, co ma na celu jego zakonserwowanie i nadanie charakterystycznego smaku. Taki zabieg technologiczny sprawia, że oscypek staje się produktem o zawierającym znaczne ilości soli. Nadmierne spożycie sodu jest jednym z głównych czynników ryzyka rozwoju nadciśnienia tętniczego, które z kolei zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych, takich jak zawał serca czy udar mózgu. Dlatego jego ilość w diecie powinna być kontrolowana.

Osoby zdrowe, bez problemów z ciśnieniem tętniczym czy chorobami nerek, mogą pozwolić sobie na sporadyczne włączanie oscypka do jadłospisu, traktując go jako dodatek, a nie podstawę posiłku. Jednak osoby zmagające się z nadciśnieniem, chorobami serca, obrzękami czy schorzeniami nerek powinny bardzo ostrożnie podchodzić do tego produktu lub całkowicie wyeliminować go z diety. Nawet niewielki plaster oscypka może dostarczyć znaczącej części dziennego zapotrzebowania na sód.

Proces wędzenia oscypka i jego konsekwencje

Tradycyjna metoda produkcji oscypka obejmuje wędzenie w dymie drzewnym, co nadaje mu charakterystyczny aromat, smak i złocistą barwę. Proces ten ma również właściwości konserwujące. Należy jednak mieć świadomość, że podczas spalania materii organicznej, w tym drewna, mogą powstawać potencjalnie szkodliwe związki chemiczne, znane jako wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA). Niektóre z tych substancji mają udowodnione działanie rakotwórcze. W kontekście tego, czy oscypki są zdrowe, nie można pominąć tej kwestii, ponieważ związki te mogą przenikać do żywności podczas wędzenia.

Ilość WWA w finalnym produkcie zależy od wielu czynników, takich jak rodzaj użytego drewna, temperatura i czas wędzenia oraz odległość produktu od źródła dymu. Współczesne normy unijne ściśle regulują dopuszczalne poziomy tych związków w żywności wędzonej, co ma na celu ochronę konsumentów. Certyfikowani producenci oscypków muszą przestrzegać tych standardów, co minimalizuje ryzyko.

Oscypek w diecie – dla kogo jest wskazany?

Mimo pewnych zastrzeżeń oscypek może być cennym składnikiem diety dla określonych grup osób. Ze względu na wysoką zawartość białka i wapnia jest on dobrym wyborem dla osób aktywnych fizycznie, u których zapotrzebowanie na te składniki jest zwiększone. Białko wspomoże regenerację mięśni po wysiłku, a wapń wzmocni układ kostny, narażony na obciążenia. Może być również wartościowym urozmaiceniem diety osób młodych w okresie wzrostu, pod warunkiem braku przeciwwskazań zdrowotnych i zachowania umiaru w jego spożywaniu. Jego wysoka kaloryczność sprawia, że jest dobrym źródłem energii.

Oscypek nie jest jednak produktem dla każdego:

• osoby z nietolerancją laktozy mogą odczuwać dyskomfort po jego spożyciu, chociaż proces dojrzewania sera częściowo redukuje zawartość cukru mlecznego;
• bezwzględnie powinny go unikać osoby ze zdiagnozowanym nadciśnieniem tętniczym, zaawansowaną miażdżycą, hipercholesterolemią oraz chorobami nerek wymagającymi ograniczenia sodu i białka w diecie;
• ze względu na wysoką zawartość tłuszczu i kaloryczność, osoby z nadwagą lub otyłością również powinny ograniczyć jego spożycie do minimum, aby nie utrudniać procesu redukcji masy ciała.

W jaki sposób jeść oscypki – czy serki można grillować?

Jak wspomniano, oscypek może być elementem urozmaiconej diety, o ile spożywany jest z umiarem. Na zimno stanowi ciekawy dodatek do sałatek, pełnoziarnistych kanapek czy desek serów, dostarczając wartościowego białka i wapnia. Aby wydobyć jego naturalny smak, warto podać go w temperaturze pokojowej. Często łączy się go z konfiturą z żurawiny, której kwaskowatość łagodzi wyrazistość sera.

Grillowanie to jedna z najpopularniejszych metod podawania tego sera. Pod wpływem ciepła jego wnętrze staje się miękkie, a warstwa zewnętrzna nabiera chrupkości i głębokiego aromatu. Warto jednak pamiętać, że proces grillowania wiąże się z powstawaniem związków, które przy nadmiernej ekspozycji mogą być niekorzystne dla zdrowia. Dlatego smażone lub grillowane oscypki powinny być spożywane sporadycznie i zawsze w połączeniu z lżejszymi dodatkami, takimi jak warzywa czy owoce. Dzięki takiemu połączeniu potrawa zyskuje nie tylko atrakcyjny smak, ale i lepszy profil odżywczy.

Maczfit

Maczfit to jeden z liderów w branży cateringu dietetycznego w Polsce. Nad posiłkami pracuje zespół wykwalifikowanych dietetyków i kucharzy, a certyfikaty i wyróżnienia potwierdzają jakość usługi. Naszą misją jest zmiana nawyków żywieniowych Polaków, co staramy się osiągnąć również poprzez publikowane przez nas treści.