Spis treści
Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) sklasyfikowała otyłość jako jedną z chorób cywilizacyjnych XXI wieku. Przyczyny otyłości mogą być różne, podobnie jak jej rodzaje. Niezależnie od podłoża i typu otyłości w leczeniu choroby kluczową rolę odgrywa zdrowa, odpowiednio zbilansowana dieta. Sprawdź, z jakimi konsekwencjami wiąże się nieleczona otyłość i co zrobić, aby powstrzymać gromadzenie się tkanki tłuszczowej w organizmie.
Pojęć „otyłość” i „nadwaga” często używa się wymiennie, mimo że – z medycznego punktu widzenia – to dwa różne stany.
Nadwaga powstaje, gdy dostarczamy organizmowi więcej kalorii (energii), niż potrzebuje on do prawidłowego funkcjonowania. Organizm magazynuje tę energię w tkance tłuszczowej. Skutkuje to dodatkowymi kilogramami, zwiększeniem masy ciała i zmianą proporcji sylwetki. Zmagazynowany tłuszcz w postaci tkanki tłuszczowej najczęściej odkłada się w okolicach brzucha, pośladków i ud. Otyłość rozpoczyna się właśnie od nadwagi. Dlatego nadwaga bywa określana jako przedotyłość lub stan przedotyłościowy.
Otyłość to poważna choroba cywilizacyjna, która dotyka ludzi w różnym wieku. W przypadku otyłości mówimy o nadmiernym gromadzeniu się tkanki tłuszczowej. Nadmiar tkanki tłuszczowej stwarza zagrożenie licznych powikłań zdrowotnych. Najprostszym sposobem na rozpoznanie nadwagi i otyłości jest wskaźnik BMI.
BMI (z angielskiego Body Mass Index) uzyskuje się, dzieląc masę ciała (wyrażoną w kilogramach) i wzrost (wyrażony w metrach i podniesiony do kwadratu).
Wzór na BMI wygląda następująco: BMI = masa ciała [kg] / wzrost [m2].
Wskaźnik BMI nie jest narzędziem idealnym, ale od lat z powodzeniem stosuje się go do określania prawidłowej masy ciała. Wskaźnik BMI odgrywa ważne role w ocenie zagrożenia chorobami dietozależnymi i profilaktyce otyłości. Co więcej, wykazano, że współczynnik Body Mass Index w dużym stopniu koreluje z zawartością tłuszczu w organizmie.
Na naszej stronie znajdziesz kalkulator BMI – proste internetowe narzędzie, które pozwoli Ci określić, czy masz prawidłową masę ciała. Wynik, który otrzymasz, mieści się w jednym z sześciu poniższych zakresów.
Normy BMI – podstawowa klasyfikacja dla osób dorosłych:
Przyczyną otyłości jest najczęściej niezdrowy tryb życia, przede wszystkim nieprawidłowe nawyki żywieniowe. Do przyczyn otyłości można zaliczyć również czynniki genetyczne, a także zaburzenia hormonalne. Wyróżniamy kilka rodzajów otyłości.
Do określania rodzaju otyłości brzusznej/udowo-pośladkowej służy kalkulator WHR, uwzględniający stosunek talii do bioder.
Nieleczona otyłość skutkuje wieloma zaburzeniami i to na różnych płaszczyznach. Wyższa zawartość tkanki tłuszczowej powoduje zmiany w sylwetce. Dodatkowe kilogramy i nagromadzenie się tłuszczu negatywnie wpływają na figurę, a co za tym idzie – samoocenę i nastrój. Do tego dochodzą zaburzenia prawidłowego funkcjonowania całego organizmu, które mogą być początkiem innych bardzo niebezpiecznych chorób.
Otyłość należy traktować jak każdą inną chorobę przewlekłą. Oznacza to regularne badania i wizyty u specjalistów. Jeśli Twoje BMI budzi wątpliwości lub zauważasz u siebie nagromadzenie tkanki tłuszczowej, skonsultuj się z lekarzem pierwszego kontaktu. Po wykonaniu zleconych badań specjalista wdroży odpowiednie leczenie. Otyłość u dzieci należy leczyć pod okiem pediatry.
Podstawą leczenia otyłości i nadwagi są redukcja masy ciała i zdrowe nawyki żywieniowe. Zanim rozpoczniesz odchudzanie na własną rękę, warto skorzystać z konsultacji dietetycznej. Opieka lekarza i dietetyka jest szczególnie ważna w przypadku pacjentów, którzy zmagają się z zaawansowaną otyłością i chorobami współistniejącymi.
Leczenie nadwagi i profilaktyka otyłości:
Leczenie otyłości zaawansowanej może obejmować dodatkowo:
Zarówno leczenie, jak i profilaktyka otyłości polegają głównie na zmianie nawyków żywieniowych. Z jadłospisu należy wykluczyć produkty uważane powszechnie za niezdrowe, czyli przede wszystkim żywność wysoko przetworzoną.
W skutecznej redukcji masy ciała pomoże odpowiednio zbilansowana dieta redukcyjna z deficytem kalorycznym. Deficyt kaloryczny to stan, w którym organizm spala więcej kalorii, niż przyjmuje z pożywieniem. Właściwie ułożona dieta redukcyjna to najlepszy sposób na bezpieczne, umiarkowane tempo odchudzania. W przeciwieństwie do modnych głodówek i monodiet nie eliminuje żadnych wartościowych produktów spożywczych, dzięki czemu nie jesteś narażony na niedobory pokarmowe.
Jadłospis diety odchudzającej nie musi być monotonny. Może być różnorodny, pożywny i przede wszystkim smaczny. Nie można zapominać o odpowiednich proporcjach wszystkich niezbędnych składników odżywczych, czyli białek, tłuszczów, węglowodanów oraz witamin i składników mineralnych. Co jest polecane na diecie odchudzającej, a co należy ograniczyć?
Dieta odchudzająca – co najlepiej jeść?
Dieta odchudzająca – co należy ograniczyć?
Dietę należy dopasować indywidualnie do swoich potrzeb. Jeśli zmagasz się z nietolerancjami lub alergiami pokarmowymi, dietetyk pomoże znaleźć wartościowe zamienniki wykluczonych produktów. Zmiana nawyków żywieniowych polega nie tylko na modyfikacji jadłospisu. W odchudzaniu pomoże również właściwe nawodnienie organizmu. Powstawaniu otyłości sprzyja jedzenie w biegu i podjadanie między posiłkami. Dlatego wyznacz pory posiłków, aby spożywać swoje dania w regularnych odstępach czasu.
Odpowiednia dawka ruchu nie tylko wspomaga proces odchudzania, ale również poprawia samopoczucie. Zadbaj o różne formy aktywności. W cieplejsze dni jak najwięcej czasu spędzaj na świeżym powietrzu – spaceruj, wybierz się na rolki lub rower. Bezpieczne aktywności dla osób z nadwagą i otyłością to między innymi: pływanie i wodny aerobik, nordic walking, pilates oraz jazda na rowerze (terenowym i stacjonarnym). Postaraj się również wprowadzić spontaniczną aktywność fizyczną, na przykład zamiast windy wybierz schody. Jeśli zależy Ci na zrzuceniu zbędnych kilogramów i zbudowaniu masy mięśniowej, oprócz konsultacji dietetycznej, warto skorzystać również z porady trenera personalnego.
Leczenie farmakologiczne otyłości powinno odbywać się pod ścisłą kontrolą lekarza. Do najpopularniejszych leków stosowanych przy tej chorobie należą preparaty, które działają na układ nerwowy i zwiększają uczucie sytości oraz leki hamujące wchłanianie tłuszczów.
W przypadku osób z zaawansowaną otyłością wykonuje się również zabiegi chirurgii bariatrycznej.
Wsparcie psychologiczne to ostatni, ale niemniej ważny aspekt leczenia otyłości. Osoby o wyższej zawartości tkanki tłuszczowej, w tym przede wszystkim te zmagające się z otyłością, często są stygmatyzowane. Niska samoocena i problemy w relacjach społecznych mogą być przyczyną depresji. Aby tego uniknąć, warto skorzystać ze specjalistycznego wsparcia i udać się na wizytę do psychologa lub psychoterapeuty. Pod stałą opieką psychoterapeuty powinny być również osoby, zmagające się z zaburzeniami odżywiania.
Otyłość to poważna choroba, która prowadzi do licznych powikłań. Zgodnie ze starym przysłowiem „lepiej zapobiegać, niż leczyć”. Nawet jeśli w tym momencie Twoja masa ciała jest prawidłowa, zastanów się, czy na pewno poświęcasz swojemu jedzeniu należytą uwagę? Nasze codzienne wybory żywieniowe mają istotny wpływ na funkcjonowanie całego organizmu. Pamiętaj o tym, gdy po raz kolejny sięgniesz po tłusty fast-food i zjesz go w biegu między jednym a drugim stresującym spotkaniem.