Spis treści
Refluks i towarzysząca mu zgaga są jednymi z najpowszechniejszych dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego. Z tego artykułu dowiesz się, czym różni się refluks od zgagi oraz jakie są domowe sposoby na chorobę refluksową. Poznasz także listy produktów dozwolonych i przeciwwskazanych przy refluksie.
Refluks żołądkowo-przełykowy (GERD – gastroesophageal reflux disease), zwany również chorobą refluksową przełyku lub refluksem żołądka, to zespół dolegliwości wywołanych zarzucaniem treści żołądkowej do przełyku. Między przełykiem a żołądkiem znajduje się mięsień – dolny zwieracz przełyku. Gdy praca dolnego zwieracza przełyku zostaje zaburzona, pokarm wraz z kwasem solnym i enzymami trawiennymi cofa się do przełyku, powodując nieprzyjemne objawy refluksu.
Gdy kwaśna treść jest wielokrotnie zarzucana, w przełyku może rozwinąć się stan zapalny (zapalenie przełyku). Nieprzyjemne pieczenie za mostkiem i w przełyku spowodowane przez zarzucanie treści pokarmowej nazywamy zgagą. Podczas cofania się treści żołądkowej do przełyku może dojść do podrażnienia nabłonka.
Refluks żołądka spowodowany jest przez zaburzenie funkcji dolnego zwieracza przełyku. Na pracę zwieracza wpływ mają między innymi:
Choroba refluksowa przełyku może rozwinąć się również pod wpływem niektórych zaburzeń hormonalnych i przyjmowania niektórych leków, między innymi doustnych środków antykoncepcyjnych, leków stosowanych w chorobie niedokrwiennej serca, przy nadciśnieniu tętniczym i chorobach płuc.
Wśród głównych czynników ryzyka refluksu żołądkowo-przełykowego wymieniamy także:
Ryzyko cofania się kwaśnej treści pokarmowej zwiększa także występowanie przepukliny rozworu przełykowego.
Choroba refluksowa przełyku dotyczy zarówno kobiet, jak i mężczyzn. Ryzyko wystąpienia choroby rośnie wraz z wiekiem.
Jakie są główne objawy refluksu żołądkowo-przełykowego?
Jeśli objawy utrzymują się przez dłuższy czas, należy niezwłocznie skonsultować się z lekarzem.
Nieleczony refluks żołądkowo-przełykowy może prowadzić do innych, bardzo poważnych schorzeń, takich jak:
Diagnostyka refluksu rozpoczyna się od szczegółowego wywiadu lekarskiego. Lekarz może zlecić również komplet badań, takich jak:
Leczenie refluksu zależy od częstotliwości występowania objawów i stopnia zaawansowania choroby. Niektórym pacjentom wystarczą domowe sposoby na refluks, obejmujące między innymi modyfikację diety i znaczne ograniczenie używek. U innych niezbędne będzie leczenie farmakologiczne, które najczęściej uwzględnia inhibitory pompy protonowej i inne preparaty hamujące wydzielanie kwasu solnego.
Jak działają leki na refluks? Związki magnezu i glinu w nich zawarte osłaniają błonę śluzową przełyku, zobojętniają (neutralizują kwas solny) oraz hamują wydzielanie kwasu żołądkowego. Oprócz inhibitorów pompy protonowej można stosować również preparaty na bazie ziół. Szczególne właściwości lecznicze w chorobie refluksowej wykazują rumianek i korzeń lukrecji.
Zastosowanie leków i suplementów diety należy wcześniej skonsultować z lekarzem.
Leki zobojętniające kwas solny są ważnym elementem leczenia refluksu, ale nie jedynym. Wydzielanie soku żołądkowego można kontrolować również odpowiednią dietą. Znaczenie ma nie tylko, co i kiedy jemy, ale również jak jemy.
Inne domowe sposoby na zgagę i refluks to: zioła i umiarkowana aktywność fizyczna. Warto przyjrzeć się także temu, jak śpimy i jakie ubrania nosimy. Zgaga pojawia się często na skutek stosowania używek. Papierosy i alkohol drażnią ściany przełyku, nasilając objawy refluksu. Prowadzenie zdrowego trybu życia to ważny element leczenia i profilaktyki chorób żołądka.
Poniżej bierzemy pod lupę popularne domowe sposoby na zgagę i refluks.
Zdrowa dieta przy refluksie bazuje na założeniach diety lekkostrawnej. Odpowiednio zbilansowana dieta uwzględnia niewielkie objętościowo posiłki jedzone o stałych porach (najlepiej 4-5 posiłków co 2-3 godziny). Zgaga często pojawia się po obfitym posiłku. Dania spożywane regularnie dają uczucie sytości i ograniczają napady głodu.
Każdy posiłek trzeba jeść powoli, należy unikać dań gorących (wskazana jest umiarkowana temperatura jedzenia). Warto zwracać uwagę również na stosowane techniki kulinarne. Zgodnie z zasadami diety łatwostrawnej posiłki najlepiej gotować w wodzie i na parze.
Odpowiednio zbilansowana dieta to jadłospis dostosowany do potrzeb jednostki. Układając menu, należy wziąć pod uwagę zarówno wartość zapotrzebowania kalorycznego, jak i proporcje poszczególnych składników odżywczych.
Jedną z przyczyn refluksu żołądka jest otyłość. Dlatego u pacjentów z otyłością konieczna będzie redukcja masy ciała, czyli zastosowanie właściwie ułożonej diety lekkostrawnej z deficytem kalorycznym.
Smaczna dieta powinna uwzględniać świeże i jak najmniej przetworzone produkty będące źródłem wszystkich niezbędnych składników pokarmowych: białek, tłuszczów, węglowodanów, witamin i składników mineralnych. Jadłospis diety refluksowej bazuje głównie na produktach, które neutralizują kwas żołądkowy i łagodzą pobudzanie soków trawiennych.
Refluks żołądka – co można jeść i pić?
Sposób żywienia a zgaga – te produkty lepiej wyeliminować:
Spożywanie kwaśnych, ostrych, smażonych i tłustych potraw zwiększa kwasowość w żołądku i nasila wydzielanie kwasu solnego.
Zgaga to nieprzyjemna dolegliwość, która lubi wracać. Warto uważnie obserwować swój jadłospis, aby znaleźć produkty, po zjedzeniu których najczęściej pojawia się pieczenie.
Poniżej przedstawiamy kilka domowych sposobów na zgagę. Pamiętaj, że każdy organizm jest inny i nie wszystkie rady muszą znaleźć zastosowanie u Ciebie. Poza tym w przypadku nawracającej zgagi należy szybko udać się do lekarza.
W chorobie refluksowej ważne jest również znaczne ograniczenie, a najlepiej całkowite wyeliminowanie używek, przede wszystkim alkoholu i papierosów.
Ograniczenie alkoholu i zaprzestanie palenia papierosów przyniesie szereg korzyści całemu organizmowi. Używki osłabiają układ odpornościowy organizmu, zwiększają ryzyko chorób układu krążenia i nowotworów.
Osobom zmagającym się z refluksem polecana jest umiarkowana aktywność fizyczna (pływanie, taniec, joga, pilates, rolki, rower). Intensywne ćwiczenia, podczas których musimy się schylać, mogą nasilać zgagę i inne objawy choroby.
Nieprzyjemne dolegliwości towarzyszące refluksowi nasilają się również w pozycji leżącej. Warto pamiętać o tym, aby nie kłaść się od razu po zjedzeniu posiłku. Duże znaczenie ma także pozycja podczas snu. Najlepiej spać z głową uniesioną wysoko (uniesienie wezgłowia łóżka o około 10-15 centymetrów, czyli tak, aby głowa była wyżej niż tułów).
Warto przyjrzeć się również swojej szafie. Objawy choroby refluksowej mogą nasilać ciasne ubrania uciskające okolice brzucha.
Ostatnią, niemniej ważną, kwestią jest radzenie sobie ze stresem. Sytuacji stresowych nie da się całkowicie wyeliminować z codziennego życia, jednak warto znaleźć sposób, aby sobie z nimi radzić. Przewlekły stres powoduje wiele nieprzyjemnych dolegliwości głównie ze strony układu pokarmowego. Wypróbuj różne techniki relaksacyjne i znajdź swój sposób na stresory.