Spis treści
Dieta sokowa to rodzaj diety oczyszczającej. Chociaż jej właściwości detoksykujące są przez naukowców podawane w wątpliwość, to warto ją zastosować od czasu do czasu ze względu na wysoką zawartość substancji bioaktywnych. Tylko uwaga! Jest to dieta kilkudniowa i przeznaczona wyłącznie dla osób zdrowych.
Trudno mówić o jednej diecie sokowej. Jest ich wiele i mogą różnić się między sobą założeniami. Przeważnie trwają od 3 do 7 dni i polegają wyłącznie na piciu soków w ramach 5 posiłków. W niektórych dietach sokowych dozwolone jest dodatkowo spożywanie 3 lekkich posiłków np. w formie surówek z samych warzyw. Niedozwolone są produkty zbożowe, mięso, nabiał, nasiona roślin strączkowych, tłuszcze. W diecie sokowej kawa, herbata i inne napoje niebędące sokami lub wodą są również wykluczane. Oczywiście w niektórych wersjach diety sokowej występują pewne odstępstwa. Wszystkie diety sokowe łączy niska kaloryczność – od 800 do 1500 kcal. Soki powinny być świeżo wyciśnięte, najlepiej za pomocą wyciskarki wolnoobrotowej. Dietę sokową można przeprowadzić samemu posiłkując się gotowymi przepisami na soki lub skorzystać z usług cateringu dietetycznego, który zestaw soków tłoczonych na zimno dostarczy codziennie do naszych drzwi.
Według różnych autorów, zadaniem diety sokowej jest:
Zaletą diety sokowej jest to, że soki powinny być wyciskane na świeżo. Wykluczona jest pasteryzacja. Dzięki temu zachowują one większość wartości odżywczych zawartych w owocach i warzywach. Korzystne dla zdrowia jest to, że dieta sokowa składa się tylko i wyłącznie z warzyw i owoców. Badania pokazują, że warzywa i owoce mają działanie prozdrowotne ze względu na dużą zawartość składników bioaktywnych: karotenoidów (beta-karotenu, likopenu), witamin (C, E, kwasu foliowego), selenu, flawonoidów, izoflawonów i błonnika. Dzięki temu mają działanie antyoksydacyjne, hamują namnażanie się komórek nowotworowych, chronią DNA, regulują działanie hormonów, wspierają układ odpornościowy. Najcenniejsze substancje wchodzą zazwyczaj w skład warzyw i owoców o najbardziej intensywnym zabarwieniu, które powinny stanowić bazę posiłków w diecie sokowej.
Dieta sokowa nie jest jednak odpowiednia dla każdego. Spożycie dużej ilości soków, zwłaszcza owocowych, może prowadzić do skoków stężenia glukozy i insuliny we krwi, co jest szczególnie niebezpieczne w przypadku osób chorych na cukrzycę typu 2 czy zmagających się z insulinoopornością.
Kilkudniową dietę sokową, mogą zastosować osoby zdrowe w celu dostarczenia organizmowi skoncentrowanej dawki witamin i substancji bioaktywnych. Warto rozważyć skorzystanie z usług zaufanego cateringu dietetycznego, aby mieć pewność, że dieta sokowa będzie sporządzona z najświeższych produktów i będzie zawierała właściwą ilość kalorii. Dieta sokowa Maczfit to 6 starannie opracowanych przez dietetyka soków, które dzięki odpowiedniej kompozycji składników działają wielokierunkowo na cały organizm.
Autorzy diet sokowych nierzadko zapewniają, że ułatwia ona walkę z nowotworami. Duży potencjał antyoksydacyjny diety sokowej może rzeczywiście wpłynąć na ochronę organizmu przed wolnymi rodnikami i działać przeciwnowotworowo. Warunkiem jest stosowanie diety sokowej przez osoby zdrowe, raz na jakiś czas i tylko przez kilka dni. Wszelkiego rodzaju diet oczyszczających, niskoenergetycznych i detoksów powinny się wystrzegać osoby, u których zdiagnozowano nowotwór, zwłaszcza w okresie leczenia (chemioterapii, radioterapii). Stosowanie niskokalorycznej diety sokowej, ubogiej w białko i tłuszcze, jest wręcz niebezpieczne dla pacjentów onkologicznych. Chorzy w trakcie chemioterapii mają zwiększone zapotrzebowanie na białko, którego brakuje w diecie sokowej. Niedobór białka zwiększa ryzyko powikłań, wydłuża proces leczenia i rekonwalescencji oraz może negatywnie wpływać na skuteczność prowadzonych terapii.
Dieta sokowa nie jest najlepszym sposobem na pozbycie się nadmiernej masy ciała i utrzymanie efektów przez dłuższy czas. To że jest dietą bardzo niskoenergetyczną, nie oznacza, że umożliwia szybką redukcję masy ciała. Wręcz przeciwnie! Już po 3 dniach stosowania diety sokowej można zauważyć spadek masy ciała o 2-3 kilogramy. Jednak większą część tego ubytku stanowi woda, a nie tkanka tłuszczowa. Dlatego po takiej interwencji dietetycznej istnieje duże prawdopodobieństwo, że utracone kilogramy powrócą już po kilku dniach. Mała ilość kalorii w diecie sokowej sprawia, że po jej zakończeniu, o ile nie zostanie zastosowana zbilansowana dieta odchudzająca, może zwiększyć się apetyt na niezdrowe, wysokokaloryczne produkty.
Jak już pisaliśmy w innym artykule, dieta oczyszczająca nie jest terminem przejrzystym. Organizm ludzki wykształcił bowiem szereg mechanizmów, które pozwalają na jego samodzielną detoksykację, np. pocenie się, oddawanie moczu, wydalanie kału. O ile wszystkie narządy funkcjonują prawidłowo, organizm potrafi oczyścić się sam, a specjalna dieta oczyszczająca będzie dla nas przede wszystkim solidną dawką witamin, składników mineralnych i orężem w walce z wolnymi rodnikami. Dodatkowo odciąży układ pokarmowy, co będzie miało dobroczynny wpływ na jego regenerację. W przypadku faktycznego zatrucia organizmu toksynami, konieczna jest interwencja lekarza i zastosowanie odpowiedniej terapii odtruwającej. Niestety brakuje wiarygodnych badań na temat skuteczności i bezpieczeństwa stosowania diet oczyszczających, również diety sokowej. Nie jest ona rekomendowana przez żadne uznane towarzystwa dietetyczne. Dlatego stosowanie diety oczyszczającej, powinno zostać poprzedzone konsultacją z dietetykiem lub lekarzem. Należy również pamiętać, że wszelkiego rodzaju detoksy, takie jak dieta sokowa, nie powinny być prowadzone przez dłuższy czas. Wystarczająca kuracja to 3-4 dni, maksymalnie tydzień. Zbyt długie stosowanie diety niskoenergetycznej może prowadzić do znacznego osłabienia organizmu i powstawania niedoborów pokarmowych.
Dieta sokowa, nawet stosowana krótkoterminowo, wiąże się z takimi skutkami ubocznymi, jak:
Zanim przystąpisz do diety sokowej, musisz się odpowiednio przygotować. Przydatna będzie wyciskarka wolnoobrotowa, blender oraz świeże warzywa i owoce ze sprawdzonego źródła. Oprócz soków, pij również gęste koktajle, aby dostarczyć sobie odpowiednią ilość błonnika pokarmowego. Wykorzystuj wytłoczyny z warzyw i owoców pozostałe po wyciśnięciu soku (również są źródłem błonnika) – możesz dodać je do zupy, koktajlu, pasty warzywnej, zrobić z nich kotleciki lub ciasteczka.
Jak skomponować wartościowy sok? Używaj różnorodnych składników, nie tylko owoców, ale też warzyw oraz produktów typu „superfoods”. W jednym soku połącz kilka składników – kwaśny i słodki owoc, warzywa zielone i korzeniowe, łyżeczkę sproszkowanych alg morskich, zmielonego siemienia lnianego lub pyłku pszczelego. W poniższej tabeli znajdziesz listę produktów, które najlepiej sprawdzają się w domowych sokach. Możesz również zrobić z nich smoothie.
Grupa produktów | Przykładowe produkty |
zielone warzywa i zioła | szpinak, natka pietruszki, sałata, mięta, bazylia, fenkuł, seler naciowy, kapusta, jarmuż, borkuł |
warzywa korzeniowe | marchew, buraki, seler korzeniowy |
inne warzywa | cukinia, ogórek, pomidor, papryka |
kwaśne owoce | cytrusy (grejpfrut, pomarańcza, cytryna, limonka), kiwi, porzeczki, żurawina, agrest, maliny, truskawki, śliwki, wiśnie, kwaśne jabłka |
słodkie owoce | jabłka, gruszki, banan (bardziej jako dodatek do koktajlu niż soku), ananas, jagody, słodkie jabłka, mango, |
źródła tłuszczu | awokado, olej lniany, tran, olej z wiesiołka, pestki (dyni, słonecznika), orzechy (włoskie, laskowe, brazylijskie, migdały) |
inne dodatki typu “superfoods” | spirulina, chlorella, gorzkie kakao, karob, ostra papryka, kurkuma, korzeń maca (sproszkowany), pyłek pszczeli, cynamon, imbir |
dla nadania płynnej konsystencji (głównie w koktajlach) | woda mineralna, napój roślinny bez cukru (sojowy, kokosowy, ryżowy itp.) |
Dlaczego detoks sokowy nie jest polecany jako dieta odchudzająca? Ponieważ nie jest sposobem odżywiania, który można by kontynuować przez całe życie. Idealna dieta odchudzająca powinna być zbilansowana pod względem mikro- i makroskładników i oprócz deficytu kalorycznego, nie powinna znacząco się różnić od sposobu odżywiania rekomendowanego w aktualnych normach żywieniowych.
Według ekspertów Instytutu Żywności i Żywienia, jedną z pięciu porcji warzyw i owoców dziennie, można zastąpić szklanką soku. Zatem szklanka soku, zwłaszcza warzywnego lub warzywno-owocowego to dobry pomysł na urozmaicenie diety i wprowadzenie dodatkowej porcji warzyw i owoców. Decydując się na dietę sokową, upewnijmy się, czy jesteśmy zdrowi, konsultując się z lekarzem i wykonując wskazane przez niego badania krwi. Jeśli nie ma przeciwwskazań, możemy wypróbować dietę sokową przez kilka dni, samodzielnie wyciskając soki ze świeżych warzyw i owoców lub korzystając z pomocy profesjonalnego cateringu dietetycznego.