Fosfatydyloseryna: właściwości, działanie i zastosowania

Wsparcie funkcji poznawczych i lepsza odporność na stres to cele wielu osób – od studentów po seniorów. Jednym z kluczowych związków wspierających pracę mózgu jest fosfatydyloseryna, naturalny składnik błon komórkowych neuronów. Jej suplementacja może poprawić pamięć i koncentrację. Wyjaśniamy, jak działa i kiedy warto rozważyć jej stosowanie.

Czym jest fosfatydyloseryna?

Fosfatydyloseryna (PS) to organiczny związek chemiczny z grupy fosfolipidów, stanowiący istotny budulec błon komórkowych. Występuje szczególnie obficie w neuronach mózgu. Jej unikalna struktura – złożona z glicerolu, dwóch kwasów tłuszczowych, grupy fosforanowej i seryny – jest niezbędna do utrzymania prawidłowej struktury i funkcji komórek.

Jako jeden z kwaśnych fosfolipidów, fosfatydyloseryna moduluje aktywność licznych białek i enzymów, inicjując wewnątrzkomórkowe szlaki sygnałowe. Jest niezbędna do prawidłowej komunikacji między komórkami i procesów takich jak apoptoza (programowana śmierć komórki), co czyni ją fundamentem zdrowego układu nerwowego i sprawnego funkcjonowania mózgu.

Właściwości i działanie fosfatydyloseryny

Działanie fosfatydyloseryny koncentruje się na wsparciu układu nerwowego i funkcji poznawczych. Jako kluczowy fosfolipid w błonach neuronów dba o ich integralność, płynność i regenerację. Usprawnia sygnalizację międzykomórkową, co przekłada się na poprawę pamięci, koncentracji i zdolności uczenia się.

Istotny jest również jej wpływ na gospodarkę hormonalną organizmu. Fosfatydyloseryna reguluje między innymi poziom kortyzolu, znanego jako hormon stresu. Obniżając jego stężenie, pomaga łagodzić skutki napięcia nerwowego i wzmacnia zdolności adaptacyjne organizmu. Z tego względu cenią ją nie tylko osoby starsze i aktywne umysłowo, lecz także sportowcy dążący do optymalizacji regeneracji.

Fosfatydyloseryna a pamięć

Związek między suplementacją fosfatydyloseryny a pamięcią jest jednym z najważniejszych obszarów jej działania. Wspiera ona funkcje kognitywne na kilku płaszczyznach. Po pierwsze, stymuluje produkcję i uwalnianie kluczowych neuroprzekaźników – takich jak acetylocholina, dopamina i noradrenalina – niezbędnych w procesach myślowych. Po drugie, usprawnia wykorzystanie glukozy przez mózg, dostarczając mu energii do intensywnej pracy.

Suplementacja fosfatydyloseryną może przynosić osobom starszym wymierne korzyści:

• poprawia pamięć krótko- i długoterminową,
• zwiększa zdolność koncentracji,
• poprawia płynność werbalną.

Fosfatydyloseryna wykazuje również potencjał neuroprotekcyjny. Może spowalniać akumulację beta-amyloidu w mózgu – białka powiązanego z rozwojem choroby Alzheimera. U pacjentów we wczesnych stadiach tej choroby może przyczyniać się do poprawy funkcji poznawczych oraz złagodzenia niektórych objawów demencji.

Więcej informacji o diecie na pamięć czy koncentrację znajdziesz w tym artykule.

Fosfatydyloseryna w redukcji stresu

Fosfatydyloseryna skutecznie ogranicza negatywne skutki długotrwałego stresu. Jej mechanizm działania opiera się na wpływie na oś podwzgórze-przysadka-nadnercza, która reguluje wydzielanie hormonów stresu. Suplementacja PS może obniżać poziom kortyzolu i hormonu adrenokortykotropowego (ACTH) w odpowiedzi na stres fizyczny i psychiczny.

Właściwość ta jest szczególnie ceniona w środowisku sportowym. Intensywne treningi i zawody narażają sportowców na podwyższony poziom kortyzolu, co może prowadzić do katabolizmu mięśniowego i spowolnienia regeneracji. Regularne stosowanie fosfatydyloseryny pomaga jednak utrzymać równowagę hormonalną, co przekłada się na lepsze samopoczucie i wyższe osiągnięcia sportowe.

Naturalne źródła fosfatydyloseryny

Organizm ludzki potrafi samodzielnie syntetyzować fosfatydyloserynę, jednak z wiekiem jej produkcja może maleć. Dlatego warto zadbać o jej odpowiednią podaż w diecie. Główne naturalne źródła tego związku to:

• Produkty zwierzęce: podroby (wątroba wołowa i drobiowa, mózg), tłuste ryby (makrela, śledź) oraz żółtka jaj.
• Produkty roślinne: soja i biała fasola.

Wchłanialność fosfatydyloseryny z pożywienia jest jednak ograniczona. To dlatego w suplementach diety najczęściej wykorzystuje się jej wysoko skoncentrowane ekstrakty, pozyskiwane z lecytyny sojowej lub słonecznikowej.

Suplementacja fosfatydyloseryny

Fosfatydyloserynę w suplementacji stosuje się głównie w celu wsparcia funkcji mózgu, poprawy pamięci i koncentracji oraz redukcji stresu. Chętnie sięgają po nią studenci, pracownicy umysłowi, seniorzy i sportowcy. U osób aktywnych fizycznie może ona obniżyć poziom kortyzolu nawet o 30%, chroniąc tkanki przed rozpadem i przyspieszając regenerację. Suplementy te są uznawane za bezpieczne i dobrze tolerowane.

Dawkowanie fosfatydyloseryny

Standardowe dawkowanie fosfatydyloseryny mieści się w przedziale 300–800 mg na dobę. Zazwyczaj zaleca się przyjmowanie jej w 2-3 podzielonych porcjach, na przykład 100 mg trzy razy dziennie, co pozwala utrzymać stabilny poziom substancji w organizmie.

W badaniach klinicznych stosowano różne dawki w zależności od celu:

• poprawy funkcji poznawczych u osób starszych: najczęściej 300 mg dziennie;
• redukcji stresu: do 400 mg dziennie w celu obniżenia poziomu kortyzolu;
• wsparcia u dzieci z ADHD: indywidualnie dobrana dawka, która w badaniach przyczyniła się do redukcji objawów, poprawy koncentracji i zmniejszenia impulsywności.

Przed rozpoczęciem suplementacji niezbędna jest konsultacja z lekarzem lub specjalistą ds. żywienia.

Fosfatydyloseryna w kosmetykach

Choć fosfatydyloseryna jest znana głównie ze swojego wpływu na mózg, znajduje również zastosowanie w kosmetyce, gdzie jako składnik aktywny wspiera zdrowie i wygląd cery poprzez:

• wzmacnianie naturalnej bariery ochronnej skóry,
• zapobieganie utracie wody i ochronę przed czynnikami zewnętrznymi,
• działanie przeciwzapalne i przeciwstarzeniowe,
• łagodzenie podrażnień,
• poprawę elastyczności i jędrności skóry,
• wspieranie procesów regeneracji komórek.

Czyni ją to cennym składnikiem produktów do pielęgnacji skóry dojrzałej, wrażliwej i wymagającej odnowy.

Maczfit

Maczfit to jeden z liderów w branży cateringu dietetycznego w Polsce. Nad posiłkami pracuje zespół wykwalifikowanych dietetyków i kucharzy, a certyfikaty i wyróżnienia potwierdzają jakość usługi. Naszą misją jest zmiana nawyków żywieniowych Polaków, co staramy się osiągnąć również poprzez publikowane przez nas treści.